Ba Tên Đầy Tớ Cố Chấp


Một ông phú hộ nọ có ba người đầy tớ : Một người rất hay suy nghĩ , một người rất cẩn thận , còn một người thì rất lễ phép . Ông nhà giàu này rất hài lòng và quý mến họ .

Có một lần , con của phú ông sơ ý té xuống sông và gần chết đuối . Người làm thứ hai cẩn thận kia nhìn thấy , nhưng ân ta cẩn thận quá đến nỗi phải chạy về báo cho chủ nhân : "Thưa ông chủ , con của ông mới té xuống sông . Tôi cứu nó được không ? (mọi người cười). Ông nghĩ có cứu được nó không ? Làm cách nào thì tốt nhất ? Chúng ta phri thảo luận trước đã".

Dĩ nhiên phú ông rất tức giận và đuổi người này đi . Đến lúc phú ông chạy tới cứu con thì đã quá muộn , chỉ còn có nước sai người đầy tớ thứ nhất , là người hay suy nghĩ đó đi mua quan tài để chôn con . Người này thuộc loại hay phòng xa những chuyện chưa chưa xảy tới , nên đã mua hai chiếc quan tài (Sư Phụ và mọi người cười). Anh chàng này nghĩ xa quá ! Phú ông tức quá hỏi : "Ta chỉ có một đứa con thế thôi , sao lại mua tới hai chiếc quan tài ?"

Người đầy tớ trả lời : "Rủi như đứa con thứ hai của ông cũng chết , có thể là chết đuối hay tai nạn gì đó , (Mọi người cười) thì khỏi cần phải đi mua nữa . Đỡ mất công , đỡ tốn thời giờ , đỡ tốn xăng".

Phú ông giận quá đuổi người đó đi .

Bây giờ chỉ còn lại một người đầy tớ , người rất lễ phép , vẫn còn được phú ông ưa thích . Một hôm người này cùng một người đầy tớ khác khiêng kiệu cho ông chủ ra ngoài chơi . Giữa đường họ băng qua một đầm lầy , nước không sâu lắm , nhưng nếu lội qua quần áo sẽ bị dơ , bị ướt . Người khiêng kiệu kia hơi do dự , không muốn bị dơ ao quần nên có ý đòi quay về . Tuy nhiên người đầy tớ lễ phép kia nói rằng : "Đừng đi về ! Chúng ta nên tiếp tục đi , miễn ông chủ vui là được rồi , còn chúng ta không có gì quan trọng".

Thế là họ quên bản thân , khiêng kiệu lội nước đi .

Chủ nhân nghe người này trung thành như vậy thì mừng lắm , mới nói rằng : "Ngươi đối với ta rất biết suy nghĩ , biết cống hiến và trung thành như vậy ; khi về nhà , ta sẽ tặng cho ngươi nhiều quần áo và tăng tiền lương". Nghe phú ông nói như vậy , người đầy tớ lễ phép đó liền để kiệu xuống (lúc đó họ đang ở giữa đầm lầy), và chắp tay lại trả lời : "Cám ơn ân điển của ông chủ !" (Sư Phụ và mọi người cười).

Quý vị thấy đó , đồng tu chúng ta đâu có khác gì mấy , phải không ? (Mọi người cười). Họ không biết ấn biến theo tình thế . Ai cũng có tính tốt của họ , nhưng đều không biết dùng đúng chỗ .

Quý vị nhớ Khổng Tử có nhiều đệ tử rất nổi danh không ? Tử Lộ rất dũng cảm và Tử Nhiễm thì rất là cẩn thận . Nhưng mỗi người chỉ có phẩm tính đó thôi . Nếu quá cẩn thận thì không biết làm sao uyển chuyển . Quá dũng cảm thì không biết lúc nào nên khiêm nhường . Điều đó cho chúng ta thấy điều gì thái quá cũng là không tốt .

Tuy họ giỏi như vậy mà vẫn phải đến học với Khổng Tử , vì Khổng Tử phẩm tính gì cũng có , dũng cảm mà không quá dũng cảm ; khiêm tốn mà không quá khiêm tốn . Ngài biết hoàn cảnh nào thì phải phản ứng ra sao , làm việc gì cũng trung dung và không quá cực đoan .

Nhưng đa số chúng ta đều có tính ngoan cố . Nếu dùng đúng chỗ thì tốt , nếu dùng không đúng chỗ thì nó sẽ thành xấu . Giống như chúng ta có thể dùng điện để cho đèn sáng , đẻ phát hơi lạnh hoặc phát hơi nóng . Nhưng nếu chúng ta trực tiếp chạm vào điện thì sẽ bị rắc rối . Cũng như nhiều loại thuốc chữa bịnh mới ra , nếu dùng đúng lượng thì có thể cứu người , nhưng dùng quá liều sẽ gây nguy hại .

Chúng ta đến thế giới này để học trở thành hoàn mỹ , cho nên phẩm chất gì cũng phải có , và phải biết cách xử dụng cho thích đáng . Không thể nói rằng vì chúng ta dũng cảm mà chúng ta cứ làm gì cũng được , không cần để ý đến gì khác . Có dũng khí mà không có trí huệ thì sẽ gây hại cho mình và người khác .